Хъайтар

Хъайтар
Хъайтар – мифологон персонажты универсалон категори. Хъайтар арæхдæр вæййы дзуар æмæ зæххон адæймаджы (хатт та æрдзы иу хайы) фырт (чызг) кæнæ байзæддаг: зæгъæм, нарты эпосы хъайтар Уырызмæг æмæ Хæмыц сты дондунейы бардуаг Донбеттыры чызг æмæ зæххон нарт Æхсæртæджы фаззон фырттæ; Сослан (иуæй-иу варианттæм гæсгæ) у Уастырджи æмæ дуры фырт; Сатана – Уастырджи æмæ дондунейы паддзах Донбеттыры чызг Дзерассæйы чызг; Сырдон та – Дзерассæ æмæ дæтты дзуар Гæтæджы фырт. Æппæты рагондæр мифологион системæты хъайтар арæх æмбæлы фыццаг-фыдæлы (нарты эпосы – Уæрхæг) кæнæ та культурон хъайтар нысаниуæджы (Сослан, Сырдон, Сатана). Хъайтары диссаджы райгуырды цау (ирон эпосы Сослан райгурди дурæй, Батрадз – йæ фыды уæнты ‘хсæн рæсыдæй, Сатана та – мард Дзерассæйæ æмæ аф.д.) кæддæриддæр æмбæлы йæ ахсджиагдæр сгуыхтдзинæдты радзырдæй раздæр. Хъайтар цардæрфысты арæх вæййы йæ ус ракуырды (моймæ ацыды) истори, кæцыйы размæ та æвдыст æрцæуынц хъайтары бирæ сгуыхтдзинæдтæ æмæ йæ царды диссаджы цаутæ (зæгъæм, нарты эпосы Сосланы балц Мæрдты бæстæм), иуæй-иу хатт та – йæ мæлæты хабар дæр (Нарты эпосы хъайтар Сослан æмæ Батрадз фæмард сты уæларвцæрджыты ныхмæ тохы, Нарт та – Хуыцауимæ тохы).

Словарь по этнографии и мифологии осетин. 2014.

Игры ⚽ Нужно сделать НИР?

Полезное


Смотреть что такое "Хъайтар" в других словарях:

  • Хъайтар – перевод — см. Хъайтар Герой – универсальная категория мифологических персонажей. Герой, как правило, – это сын (дочь) или потомок божества и смертного, земного человека (иногда части природы): например, герой осетинского нартовского эпоса Уырызмæг и Хæмыц… …   Словарь по этнографии и мифологии осетин

  • хъайтар — з.б.п …   Орфографический словарь осетинского языка

  • ХЪАЙТАР ÆМÆ БИТАР — Нарты нæрæмон Сосланы фырттæ. кæс «АРВЫ ДУАР» Ы СÆРГÆНДТÆ …   Словарь по этнографии и мифологии осетин

  • Культурон хъайтар — см. Культурон хъайтар – перевод Культурон хъайтар – мифологион персонаж, йæ номимæ баст сты, адæммæ арт, кусæнгæрзтæ, цуаны хотыхтæ, культурæйы предметтæ, исты зонындзинæдтæ, бæлвырд социалон уагæвæрд, магион æмæ къайадон æгъдæуттæ æмæ æнд.ах.… …   Словарь по этнографии и мифологии осетин

  • Культурон хъайтар – перевод — см. Культурон хъайтар Культурный герой – мифологический персонаж, с чьим именем связано появление у людей огня, орудий труда и охоты, предметов культуры, тех или иных знаний, определенной социальной организации, магических предписаний, брачных… …   Словарь по этнографии и мифологии осетин

  • Сослан — см. Сослан – перевод Сослан, Созырыхъо – ирон Нарты эпосы æппæты номдзыддæр хъайтар (Ж.Дюмезиль) Нарты кæстæр фæлтæры минæвар æнæном фыййауы фырт (æндæр вариантты – Уастырджийы кæнæ Сайнæг æлдары фырт, бирæгъы æхсыры йæ бахсыста Куырдалæгон,… …   Словарь по этнографии и мифологии осетин

  • Ирон адæмы этнографи æмæ мифологи — Этнография и мифология осетин АЛФАВИТОН АМОНÆГ Абырджыты æвзаг Авд дзуары Авдæнмæ фидыд Авункулат Агдар Аза бæлас …   Словарь по этнографии и мифологии осетин

  • Амыран — – Даредзанты каджыты хъайтар. Йæ сурæт хæстæг лæууы бердзенаг Прометеймæ. Амыран – ном куыд у, афтæ Даредзанты кадджытæ дæр, сты гуырдзиæгтæй æрбайсгæ. … – герой Даредзановских сказаний, образ близкий греческому Прометею. Даредзановские сказания …   Словарь по этнографии и мифологии осетин

  • Балсæг — Балсæг, Барсæг, Малсæг – мифон персонаж нарты кадджыты, былар æфтауæг зынг цалх – Балсæджы цалхы хицау. Хур Хуыцауы амындмæ гæсгæ Балсæг арвыста зæхмæ йæ зынг цалх. Балсæджы цалх амардта хуры чызджы бафхæрæг номдзыд нарт Сосланы: иуæй иу… …   Словарь по этнографии и мифологии осетин

  • Дзерассæ — – нарты кадджыты хъайтар. «Зæххы фидауц», «Сызгъæрин дзыкку» «Мæй æмæ хурау тæмæндзаст». Дзерассæ у дондунейы паддзах Донбеттыры æртæ чызгæй иу, нарты кадджыты хъæбатыр Æхсæртæджы бинойнаг, фаззон хъайтартæ Уырызмæг æмæ Хæмыцы мад. Дзерассæ æмæ… …   Словарь по этнографии и мифологии осетин


Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»